Vawmkaia hi kum 1897 velah Lungmawi khua ah a pianga a. A pa chu Seleta a ni. Seleta hi pasaltha sa kap thei tak a ni a, Vawmkai hming pawh hi Savawm a nungchunga a kaih haw chawi a phuah a ni. Tumpang khawfang chal lian tak a kah chawiin Vawmkaia fanu upa ber hmingah pawh Pangliani an phuah nghe nghe a ni.
Vawmkaia pa Seleta chanchin hi hriat kan nei tlem khawp mai a, a unaute zinga kan hriat awmchhun chu Hautebenga Compounder a ni. A ni hi Aizawl lamah a khawsa a, a thlahte hi mi chhuanawm tak tak an ni in a fate hming kan hriat theih te chu- Sainghinga (L) – Police Inspector, Saithuama (L) – Agriculture Oficer, Saizawna (L), Sailoliana (L) te an ni a.
An hming hi Sai ti in intan vek ni mahse Vanchhawng an ni. An official signature ah pawh ‘S. Vanchhawng’ ti in an ziak thin. An thlahte hi Aizawl Saikhamakawn Presbyterian Biak In Chhimlam tlangah sawn an awm deuh ber.
Vawmkaia hi Vanchhanwg hnam a ni a, a hming a ropui ang bawk hian a thil tihna reng rengah an hunlai chuan Vantlang chunga len tum tlat mi a ni. Amah hi fapa mal an inthlahchhawnna atanga hnam bil ‘Sadawt’ a ni.
Lungmawi khuaa an awmlai hian a nupui unaupa Chhawnlova chu Hmuntlang Lal in Khawnbawl Upa ah a sawm a, amah Vawmkaia pawh chu Lal Sadawt tur atan an sawm ve bawk avangin Hmuntlang khua ah an pem ta a ni. Mizorama Lal ban a nih thlengin Lal Sadawt in a awm a, Hmuntlangah hian a khawsa zui ta zel a ni.
An hunlai chuan ropui ve tak an ni a, sakhaw serh leh sang apiangah khawpum aiawha inthawina hlan tu an ni. Lal Sadawt hi (ramhual) an ni a, vantlangin lo tur an thlan hma in Lal khawnbawlte nen an duh hmun tha lai an thlang hmasa thin a ni. Kristianna in Mizoram a rawn luhchhuah tak tak hnu khan ringtu ah inletin Kohhran tana mi tangkai tak a ni zui ta a ni.
Vawmkaia hian fa 5 a nei a,chungte chu: Pangliani (L), Lianchelhlova (L), Vanchhingi (L), Vanthuami (L), Vanmawii (Tunah Zohnuai ah a cheng mek). Lianchelhlova leh Pangliani hi Lungmawi ah an piang a, a naupang lam Vanchhingi chin hi Hmuntlanga piang an ni.
Vawmkaia hi kan sawi tawh ang khan a thiltih tawhah chuan vantlang aia chungnung nih tum tlat a ni thin. Vantlang aia a chungnungna kan hriat chhun ang han sawi ila:
1. Bualpui leh Hmuntlang inkara Vanva lei an dawh dawn tumin, a tlangpui hrui tur an hmuh chhun, Changdam hrui chu a ler lampang thingkung sang takah a in velh chho daih mai a, mihring pangngai sah phak chin chuan a tlin loh deuhin avangin an buai viau mai a ni. Chutia Tlangval ho an lawn kai theih tawh loh avanga an beidawn viau lai chuan Vawmkaia chu Changdam hrui ah chuan a ban chho a, a tawk sang fe a thlen hnu ah, “a tawk ang em?” an han ti lauh lauh a, tawk an tih veleh a uaina Changdam chu fik hmawkin amah nen chuan an rawn tla ta fua mai a ni. Ngaihsam zetin “Khati kha a ni mai a lawm” a ti duh lek chauh a ni.
No comments:
Post a Comment